Dierenarts Jens van Rijssel: ‘Verbetering weerstand en vermindering infectielast’

Gezonde kalveren zijn fit en alert; ze drinken goed hun melk, hebben een lichaamstemperatuur tussen de 38 en 39 graden en glanzende vachten.’ Deze beschrijving door dierenarts Jens van Rijssel van adVee Veterinarians weerspiegelt het soort kalveren dat veehouders graag zien. Maar dit is niet altijd het geval. Bij infectieuze diarree nemen de ziekteverwekkers het over. Dit kan het gevolg zijn van een hoge infectielading of verminderde weerstand. ‘In tegenstelling tot voedingsgerelateerde diarree, kun je bij infectieuze diarree over het algemeen een ziekteverwekker identificeren,’ legde Jens uit. ‘Het is echter belangrijk om uw onderzoek op het juiste moment uit te voeren en ook de gerelateerde managementfactoren aan te pakken.’

Darmschade en te veel vocht

Infectieuze diarree wordt veroorzaakt door ziekteverwekkers in de darm. Naast virussen zoals rotavirus en coronavirus kan de oorzaak ook parasieten zijn zoals Cryptosporidium en coccidiose. Bacteriën zoals salmonella, E. coli en een aantal andere kunnen ook de oorzaak zijn. ‘Over het algemeen vernietigen virussen en parasieten eigenlijk cellen’, vervolgde Jens. ‘Bacteriën kunnen ook werken met toxines die extra vocht kunnen laten afscheiden uit de darmen. Dit leidt op zijn beurt tot te veel vocht in de darmen en het verlies van elektrolyten. ‘De gradaties bij klinisch zieke dieren worden voornamelijk bepaald door de mate van vochtverlies. Met andere woorden, niet specifiek het aantal ziektekiemen.

Milde, matige en ernstige diarree

Bij milde diarree symptomen is de temperatuur nog normaal, maar drinken de kalveren iets minder. De behandeling omvat elektrolyten, pijnverlichting en indien nodig in overleg met de dierenarts antibiotica. Bij een matige vorm van verzuring heeft het kalf al koorts en heeft het moeite met staan. Door de verzuring zitten de ogen dieper in het hoofd en is de achterkant bevuild. In dat geval heeft het kalf extra ondersteuning nodig, in de vorm van IV-behandeling.

Bij ernstige diarree symptomen kan het kalf niet meer staan en het hoofd niet meer optillen. De lichaamstemperatuur van het kalf kan ook onder de 38 graden dalen. In dat geval wordt een langdurige periode van IV-drip geadviseerd om het evenwicht te herstellen. ‘Zorg te allen tijde dat het kalf warm en droog kan liggen’, adviseerde Jens. ‘Houd ook de stal goed in de gaten. Als de oorzaak besmettelijk is, kunnen meer kalveren volgen en door zorgvuldig te monitoren, kunt u snel ingrijpen. Bij voorkeur kunt u de behandeling starten in een eerder stadium, voordat ernstige diarree symptomen optreden.’

Gerichte behandeling na mestmonster

De dierenarts raadt ook aan om mestmonsters te nemen. ‘Zo snel mogelijk, want dan kun je de belangrijkste oorzaak identificeren’, suggereerde Jens. ‘En dan kun je een gerichte behandeling toedienen en de noodzakelijke beheersmaatregelen nemen.’ Eén ding blijft hetzelfde voor alle preventieve maatregelen: hygiëne. ‘Het is belangrijk om de kalfpen altijd schoon, gedesinfecteerd en ontvet te houden. Vet herbergt vaak ziekteverwekkers. Door een goed protocol te volgen voor deze aspecten, heb je vaak al veel van de problemen aangepakt.’ Preventie is altijd beter dan genezen, betoogde Jens. Om die reden is het motto bij adVee: voor gezonde veehouderij.